Vorige week was het groot nieuws dat een man die tijdens een herdenkingsbijeenkomst in Solingen, Duitsland, mensen had neergestoken. Vele oudere Surinamers herinnerden zich iets. Maar wat was de herkenning? Lees verder over ‘Suriname-Mes-Solingen’.
Beroemd en berucht
In Suriname mochten, volgens de overleveringen, in de jaren 1930 – 70 alleen beroepslieden deze messen hanteren en naar ik meen het ook niet in bezit hebben. Verhalen deden de ronde dat je zelfs een vergunning voor moest hebben. Je mocht het ook niet bij je dragen in de publieke ruimte (op straat etc.).
Er was veel ontzag voor, en nieuwsgierigen raakten het met de grootste voorzichtigheid aan, als ze het al mochten! Je was de man als je een Herder-mes uit Solingen had want scharen, scheermessen en messen uit Solingen hadden een zeer goede naam in Suriname, en zeker wat kwaliteit betreft.
Als je op Delpher zoekt op ‘herdermes’ dan zie je ook hoe berucht deze messen waren. Je komt er tientallen berichten tegen.
 |
 |
De geschiedenis achter de naam Herder
De oorsprong van de naam Herder gaat terug tot 1623, toen Jurgen Herder begon met het maken van zwaarden voor het leger tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648). Sinds 1650 produceert Friedrich Herder messen in Solingen, en is daarmee de oudste nog bestaande messenmaker in Duitsland.
De messenproductie begon in 1650, voornamelijk voor de Nederlandse markt, wat in 1727 leidde tot het merk ‘PIKAS’. De Oost-Indische Compagnie introduceerde Herder-messen in 1800 in Maleisië, waar het merk “Tjap Garpu” (Fork Brand) nog steeds bekend is. Vanaf dat moment kwam de productie goed op gang.
Naast Friedrich Herder zijn er ook messen van Robert Herder en H. Herder. Mogelijk zijn zij familie van elkaar, aangezien de naam Herder, de regio Solingen en het messenambacht nauw met elkaar verbonden zijn.
Op 27 februari 1727 registreerde Peter Herder het bekende Troef-ass beeldmerk bij het Solinger “Messmachergericht”. Na zijn overlijden in 1762 werd de zaak voortgezet door zijn zonen Abraham en Johann Peter Herder. Johann Abraham, de oudste zoon van Abraham, nam later het bedrijf over en betrok zijn zoon erbij, waarna de firma “Joh. Abr. Herder & Sne” werd genoemd. Na het overlijden van zijn zoon nam Abraham in 1839, kort voor zijn eigen dood, zijn kleinzoon Friedrich op in het bedrijf. Vanaf 1841 ging het bedrijf verder onder de naam “Friedrich Herder Abr. Sohn”. Friedrich Herder overleed in 1887, waarna het bedrijf werd geleid door Gustav Weyersberg, de echtgenoot van zijn oudste dochter.
De naam Herder bleef altijd de handelsnaam van het bedrijf, dat in de beginjaren naast de Duitse markt veel exporteerde naar Nederland en België, en later naar Nederlands-Indië en andere overzeese koloniën. In 1993 ging de firma failliet en maakte een doorstart onder de naam “Friedrich Herder Abraham Sohn GmbH”. Het assortiment bestaat nu uit huishoudelijke messen en scharen, evenals een breed scala aan speciale messen voor verschillende beroepen en industrieën.
Hier zijn enkele kenmerken en interessante feiten over deze messen:
- Elk mes wordt met de hand vervaardigd, geslepen, gepolijst en gekeurd. Dit proces omvat gemiddeld 60 tot 70 handelingen.
- De messen zijn vaak gemaakt van carbonstaal, wat bekend staat om zijn scherpte en duurzaamheid.
- Ze gebruiken traditionele technieken zoals de Solinger “dunschliff” methode en het speciale polijsten dat “blaupfliesten” heet.
- De handvatten zijn meestal gemaakt van hout, zoals beukenhout, en worden met de hand geschuurd en afgewerkt.
Soorten messen
- Schilmessen: bekend om hun precisie en scherpte, ideaal voor het schillen van groenten en fruit.
- Keukenmessen: inclusief koksmessen en andere keukenhulpmiddelen die zowel door thuiskoks als professionals worden gewaardeerd.
Bronnen:
(1) Herdermessen.nl. https://www.herdermessen.nl/.
(2) Historie Herdermessen – Herdermessen. https://www.herdermessen.nl/historie-herdermessen/.
(3) Molenmesje in carbonstaal – De Messenwinkel. https://www.messenwinkel.eu/herder-molenmes-in-traditioneel-carbonstaal.html.
(4) Robert Herder 1922 messen: Klassiek Duits ontwerp. https://www.knivesandtools.nl/nl/ct/robert-herder-1922-messen-kopen.htm.